ေနျခည္ည

evergreen
ေနျခည္ ညဟာ
အသံမသာ ေတာ္ဝန္မစံ
အိမ္အျပန္ ေနေရာင္ဆမ္း
မည္ထင္

'ေတာခိုသြားတဲ့ ထူးအိမ္သင္ အေၾကာင္း..

evergreen

“ခ်စ္ျခင္းအားျဖင့္ ေရးတဲ့ အေရးႀကီးၿပီ အလြမ္းစာ"
(ေက်ာ္ေက်ာ္ျငိမ္းခ်မ္း)

“ဖထီး ... ဖထီးမွာ သူ႔လုုိမ်ိဳး သမီးလွလွေလးတေယာက္ေလာက္မရွိေတာ့ဘူးလားဗ် .....”
“ရွိရင္ က်ေနာ္နဲ႔ေပးစားဗ်ာ .... ဒါဆုုိ က်ေနာ္ ဒီမွာပဲေနေတာ့မယ္ ... မျပန္ေတာ့ဘူး...” တဲ့ .....။
အဲ ..... ကုုိငွက္ႀကီးကေတာ့ လုုပ္ခ်လုုိက္ျပန္ၿပီ .... ။
အခ်ိန္က ၁၉၈၈ ခုုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ ... မနက္လင္းအားႀကီး ၂ နာရီေလာက္ ....။
ေနရာက ထုုိင္းျမန္မာ နယ္စပ္ေသာင္ရင္းျမစ္ကမ္းေဘးက မယ္လ လုုိ႔ေခၚတဲ့ ထုုိင္းကရင္ရြာေလးထဲမွာရွိတဲ့ KNU-KNLA က ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ရဲ ႔ေနအိမ္ .... ။ [ယခုု မယ္လ ဒုုကၡသည္စခန္း (ဘဲကေလာ္ဒုုကၡသည္ စခန္း) မဟုုတ္ပါ... မယ္လရြာက ဒုုကၡသည္စခန္းကေန ၁၀ ကီလုုိေလာက္ ဆက္သြားမွေရာက္ပါသည္... ၄င္းရြာကုုိ အစြဲျပဳ၍ ဒုုကၡသည္စခန္းကုုိ မယ္လ ဟုုေခၚျခင္းျဖစ္ပါသည္...။ ဒုုကၡသည္စခန္းေနရာတြင္ ယခင္က ၀ါဂြမ္းစုုိက္သျဖင့္ ကရင္ဘာသာျဖင့္ ဘဲကေလာ္(၀ါဂြမ္းၿခံ) ဟုုလည္းေခၚပါသည္]
အဲဒီအခ်ိန္က က်ေနာ္တုုိ႔ ျမန္မာနုုိင္ငံလုုံးဆုုိင္ရာေက်ာင္းသားမ်ားဒီမုုိကရက္တစ္တပ္ဦး (မကဒတ) ေကအဲန္ယူနယ္ေျမေကာ္မတီရုုံး ကုုိ မဲသရိ (ခလဲ့ေဒးစခန္း) မွာရုုံးစုုိက္ထားပါတယ္.. ။ ေက်ာင္းသား တပ္မေတာ္ တပ္ရင္း ၂၀၇ တပ္ရင္းရုုံးလဲ အေျချပဳထားပါတယ္...။ ဗဟုုိဌာနခ်ဳပ္ရုုံး(ယာယီ) က ၀မ္ခ(ေကာ္မူးရာ)စခန္း မွာပါ..။ မဲသရိမွာ ဖြဲ႔ၿပီးကာစ ျမန္မာနုုိင္ငံဒီမုုိကရက္တစ္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (မဒမခ) တပ္ေပါင္းစုုဌာနခ်ဳပ္ရုုံးလည္း အေျခစုုိက္ထားပါတယ္..။

ေျပာရရင္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္က ဟစ္အျဖစ္ဆုုံး အဆုုိေတာ္ ၂ ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကုုိထူးအိမ္သင္နဲ႔ကုုိမြန္းေအာင္ တုုိ႔က သူ႔အုုပ္စုုေလးနဲ႔သူ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ စစ္တပ္ကအာဏာသိမ္းအၿပီးမွာ ဘုုရားသုုံးဆူစခန္း (မြန္ျပည္သစ္ပါတီနယ္ေျမ) ကုုိ ေရာက္လာၾကတာပါ..။ ကုုိထူးအိမ္သင္နဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္ကပါလာတဲ့ သူငယ္ခ်င္းတခ်ိဳ ႔က ေရာက္ၿပီး သိပ္မၾကာခင္မွာတင္ ျပန္သြားၾကပါတယ္...။ ေမာ္လၿမိဳင္-ဘုုရားသုုံးဆူ ကုုန္သည္လမ္းေၾကာင္းကလည္း ျဖဴးေနေတာ့ ေနခ်င္းေပါက္ ဥဒဟုုိသြားလာေနတဲ့ကာလဆုိပါေတာ့...။ ကုုိထူးအိမ္သင္ကေတာ့ ကုုိမြန္းေအာင္နဲ႔အတူ မကဒတျဖစ္လာမဲ့ ပထမဆုုံးအစည္းအေ၀းကုုိ တက္ဖုုိ႔ ဘုုရားသုုံးဆူစခန္းကေန ေလ့လာသူအျဖစ္ ၀မ္ခ(ေကာ့မူးရာ)စခန္းကုုိလုုိက္လာပါတယ္...။ တျခား မဒမခ လူႀကီးမ်ား [နုုိင္ဟံသာ (ယခုု UNFC) နဲ႔ ေဒါက္တာတူးဂ်ာ လုုိ႔ထင္ပါတယ္] တုုိ႔က ဌာနခ်ဳပ္ရွိရာခလဲ့ေဒးစခန္း ကုုိ ေခၚလာၿပီး စည္းရုုံးေရးနဲ႔ျပန္ၾကားေရးဌာနတာ၀န္ခံ ဦးေအးေဆာင္[ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး (ပီအယ္လ္ဖက္) အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး] ကုုိ အပ္သြားတာပါ ...။ အဲဒီ မဒမခ စည္း/ျပန္မွာ NUFA(National United Front of Arakan) က ေရွ ႔ေန ခုုိင္ေစာထြန္း(ျပည္တြင္းျပန္၀င္-ကြယ္လြန္) တုုိ႔၊ GSC (General Strike Committee) က ဆရာကုုိျမင့္လႈိင္ (ယခုု UCLA မွာ တြဲဖက္ ပါေမာကၡလုုပ္ေနတယ္ထင္ပါ့) တုုိ႔လည္း ရွိပါတယ္..။ မဒမခ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးက သြားေလသူ ဦးတြတ္ (ဦးတင္ေမာင္၀င္း) ျဖစ္ၿပီး နုုိင္ဟံသာက တြဲဘက္(၁) နဲ႔ က်ေနာ္တုုိ႔ မကဒတ က အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ကုုိသန္း၀င္း(ရကသ) [ယခုု ဖေလာ္ရီဒါ] က တြဲဘက္(၂) ပါ...။ ခလဲေဒးကုုိေရာက္လာၿပီး သိပ္မၾကာခင္ ကခ်င္ ေကအုုိင္အုုိ အဖြဲ႔က လူႀကီးေတြက မုုိးလုုံးမႈိင္းႀကီးကုုိ ခ်င္းမုုိင္(ဇင္းမယ္)ၿမိဳ ႔ကုုိ အလည္ေခၚသြားပါတယ္...။ ဆုုိေတာ့ ငွက္ႀကီးတေကာင္ပဲ ခလဲ့ေဒးမွာ မဒမခ ကုုိင္းႀကီးႀကီးမွာ နားရင္း က်န္ေနခဲ့ပါတယ္...။
ႀကံဳလုုိ႔ေျပာရရင္... ကုုိမြန္းေအာင္ မသြားခင္ေလးတင္ အဲဒီတုုန္းက မကဒတအေစာပုုိင္းသမုုိင္းမွာ နာမည္ေက်ာ္ ေခြးသူခုုိးကိစၥ ျဖစ္တာပါ ...။ မကဒတမွာ ပထမဦးဆုုံး နုုိင္ငံေရးကမ္ပိန္းလုုိ႔ေျပာရမလား .. အပုုပ္ခ်ပြဲ(လူခ်ပြဲ) လုုိ ႔ေျပာရမလား မသိပါ... (မ တစ္ရာသားေတြဆုုိေတာ့ လဲ ခက္သား ...၊ တခ်ိဳ ႔က အဲဒီထဲက အက်င့္က မေကာင္းၾကတာ.. ထားပါေတာ့ .. ေနာက္ကြယ္က ဘယ္သူေတြ၀ါဒျဖန္႔ၾကလဲဆုုိတာ... ေနာက္ႀကဳံမွေပါ့) တေန႔ေတာ့ ကုုိထူးအိမ္သင္၊ ကုုိမြန္းေအာင္၊ ကုုိေအာင္နုုိင္[အဲဒီတုုန္းက မကဒတဗဟုုိေကာ္မတီမွာ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး၊ အခုု ဗြီအုုိေအ ဌာနမွဴး ကုုိသန္းလြင္ထြန္း] တုုိ႔ကုုိ ကခ်င္ကုုိယ္စားလွယ္အဖြဲ ႔က ရဲေဘာ္တဦး(ကုုိေဇာ္ေနာင္လုုိ႔ ထင္ပါတယ္) က ေသာင္ရင္းျမစ္တဖက္ကမ္း ယိုုးဒယားဖက္ျခမ္းကေစ်းတန္းမွာ ထုုိင္းေခါက္ဆြဲျပဳတ္ လိုုက္ေကြ်းပါတယ္...[အဲဒီအခ်ိန္က ဘယ္သူမွ ကုုိယ့္ဟာကုုိ ၀ယ္မစားနုုိင္ပါဘူး... တေယာက္မွ ျခဴးတျပားမွ မရွိတာ... ေနာက္ပုုိင္းမွ ေရးပါဦးမယ္]
အျပန္က်ေတာ့ ေခါက္ဆြဲဆုုိင္က ေခြးကေလးက သူတုုိ႔ေနာက္ကုုိ သူ႔ဟာသူလုုိက္လာပါတယ္... ျပန္ေမာင္းထုုတ္တာ မျပန္ဘဲ ေလွဆိပ္ထိလုုိက္လာပါတယ္... ။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ေခြးေလးကလဲခ်စ္စရာေကာင္း ေတာ့ ကုုိေအာင္နုုိင္က အမွတ္တမဲ့ ေကာက္ေပြ႔လာေတာ့ ဒီဖက္ကမ္းကုုိ ပါလာပါတယ္..... ။ ေနာက္ေတာ့ ဆုုိင္ပုုိင္ရွင္ထုုိင္းမ (ထုုိင္းပုုလိပ္မိန္းမ) က ဒီဖက္ကုုိ အေၾကာင္းၾကားၿပီးျပန္ေတာင္းပါတယ္...။ အဲဒီတုုန္းက ေကအန္ယူ နယ္ေျမ ဂိတ္တာ၀န္ခံက ပဒုုိေစာေဒဗစ္ေထာပါ.. ။ ကုုိေအာင္နုုိင္တုုိ႔ကလည္း အက်ိဳးအေၾကာင္းေျပာျပ၊ ေတာင္ပန္ၿပီး ျပန္ပုုိ႔ေပးလုုိက္ပါတယ္... အစ္ေနာ့အဘစ္ဒီးလ္ ... ေအးေဆးပါ...။ ဆုုိေတာ့ စက္နဲ႔ အေၾကာင္းၾကားရင္း ၂၀၇ တပ္ရင္မွဴးေအာင္ဟိန္း[ေနာင္တခ်ိန္ မကဒတ ဗဟုုိဘ႑ာေရးတာ၀န္ခံျဖစ္ၿပီး ဘတ္သုုံးသိန္းေလာက္ဘုုံးၿပီး ဗမာျပည္ျပန္ေျပးတဲ့ေမာင္ ... (ေျပာရရင္ သူကမွ သူခုုိးအစစ္ေပါ့...)] က ဆက္သြယ္ေရး စက္ထဲမွာၾကားေတာ့ တဆင့္တဆင့္ေျပာၾကရင္းနဲ႔ ကုုိေအာင္နုုိင္နဲ႔ မတည့္တဲ့ (မလုုိလားတဲ့) အုုပ္စုုက ကုုိထူးအိမ္သင္နဲ႔ ကုုိေအာင္နုုိင္ကုုိ ေခြးသူခုုိးဆုုိၿပီး အမနာပ ကမ္ပိန္းထုုၾကေရာ ....။ အမွန္ေတာ့ ကုုိေအာင္နုုိင္ကုုိ ေဆာ္ခ်င္ၾကတာေနမွာပါ... သူက အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပူပူေႏြးေႏြး မကဒတ ထိပ္ပုုိင္း ေခါင္းေဆာင္ ကုုိး ...။ ဒါေပမဲ့ ကုုိထူးအိမ္သင္နာမည္ကတြဲပါသြားေတာ့ အဲဒီမွာတင္ သူ တခါ စိတ္ပ်က္သြားတယ္နဲ႔တူတယ္ ....။

ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ကုုိမြန္းေအာင္ ဇင္းမယ္ကုုိ ထြက္သြားၿပီး ေနာက္ပုုိင္းမွာ ကိုုငွက္ႀကီး ငွက္ဖ်ား စ မိပါတယ္ ... ။ ဖာအံငွက္က သူ႔ထက္ႀကီးေတာ့ သူ႔ခမ်ာ နဂုုိကလည္း ခပ္ပိန္ပိန္ .. အာဟာရလည္းျပတ္ေတာ့ အိပ္ယာထဲ လဲပါတယ္...။ မဒမခ-ဒီေအဘီရုုံးက အခန္းက်ဥ္းေလးထဲမွာ ေခြေနရွာပါတယ္ ...။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ဦးေအးေဆာင္လည္း ခရီးထြက္.. က်န္တဲ့လူႀကီးေတြလည္း မရွိေတာ့ လူမမာစာ မရွိျဖစ္ေနပါတယ္...။ ဒါနဲ႔ က်ေနာ္တုုိ႔ နယ္ေျမရုုံးမွာရွိတဲ့သူေတြကုုိ ကိုုငွက္ႀကီးအတြက္ လူမမာစာ ဆက္ေၾကးေကာက္ပါတယ္...။ မကဒတ သမုုိင္းမွာ ကုုိယ့္အခ်င္းခ်င္းျပန္ေကာက္တဲ့ ပထမဆုုံးဆက္ေၾကးျဖစ္မယ္ထင္ပါရဲ ႔ ..။ ဆက္ေၾကးေကာက္တယ္သာေျပာရတာ ... ဘယ္သူ႔မွာမွ ပုုိက္ဆံရွိတာမဟုုတ္....။
ႀကံဳလုုိ႔ အဲဒီအခ်ိန္က မကဒတ နယ္ေျမေကာ္မတီရဲ ႔ ရာရွင္နဲ႔လစာအေၾကာင္း... ေႏွာင္းေခတ္လူမ်ား အားက်ဖြယ္ နဲနဲေျပာျပရဦးမယ္...။ ေကာ္မတီ၀င္ ၃၀ နီးပါးနဲ႔ ရုုံးအဖြဲ႔သား ၁၀ ဦးေလာက္အတြက္ ဆန္အိတ္ငယ္ ၁၀ အိတ္၊ ငပိငါးပုုံးနဲ႔ ဆားအထုုပ္ ၂၀ ရပါတယ္....။ (ေကအဲယူက ထုုတ္ေပးတာပါ၊ သူတိုု႔ရဲေဘာ္ေတြလဲ ဒီစေကးပါပဲ)။ ဆီ၊ အခ်ိဳမႈန္႔၊ ငရုုပ္သီး၊ ကုုလားပဲ၊ ငါးေျခာက္၊ ငါးေသတၱာစတာ ေတြကေတာ့ ဒုုိနာေတြေပၚမွာ မူတည္သေပါ့ဗ်ာ...။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့... ျပတ္တလွည့္.. ငတ္တလွည့္ေပါ့ ..။ ေပးစေကးကလည္း နည္းမွတ္လုုိ႔ ... တေယာက္ကုုိ တလ ရိကၡာေငြ ယုုိးဒယားအသျပာ ၈ ဘတ္ႀကီးမ်ား ေတာင္ရတာကလား။ [အမွန္ေတာ့ေဆးလိပ္ဖုုိးလုုိ႔ေျပာေပးတာပါဗ်ာ... ဒါေပမဲ့ လူရွိန္ေအာင္ မဟာမိတ္ေတြ ေခၚတဲ့အတုုိင္း ရိကၡာေငြ(လစာ) လုုိ႔ ခပ္ထယ္ထယ္ လုုပ္ရတာေပါ့ ...။ ေခသူေတြမွမဟုုတ္တာ.. ပူပူေႏြးေႏြး အစုုိးရ ၃ ဆက္ကုုိလက္ခ်ည္းဗလာျဖဳတ္ခ်လာတဲ့ မဟာ့မဟာေက်ာင္းေတာ္သားေတြပဲဟာ] အဲဒီအခ်ိန္က ေဆးေပါ့လိပ္ ခဲ နုုိင္တဲ့ေကာင္ေလာက္ကသာ (တကယ္ေတာ့ ေဆးေပါ့လိပ္ဟုုတ္ပါဘူး .. ေဆးရြက္ႀကီးကုုိ ထညက္နဲ႔နယ္ၿပီး လိပ္ထားတဲ့ ဖက္ျဖဴလိပ္ေတြပါ) ရဲေဘာ္ေခ်တုုိ႔၊ ရဲေဘာ္ကက္စထရုုိတုုိ႔ ေဆးျပင္းလိပ္ခဲတဲ့ စတုုိင္နဲ႔ အိစ္ေကာ္သူးေလ ေတာထဲကေန က်ဴးဘားအိပ္မက္ မက္ေနနုုိင္ၾကတာကလား ...။ ခေရာင္းထက္ စီးကရက္ ဆုုိတာက ထုုိင္းေထာက္လွမ္းေရးေတြ၊ ကုုန္သည္သူေဌးေတြရြာထဲ ျဖတ္ေလွ်ာက္တာနဲ႔ႀကံဳမွ ေနာက္နားမလွမ္းမကမ္းကေန အနံ႔လုုိက္ရွဴရတာမ်ိဳး .. (ငယ္ငယ္ ကေလးဘ၀ အိမ္ေရွ ႔ လမ္းေပၚ ကားျဖတ္သြားရင္ ဓာတ္ဆီနံ႔လုုိက္ရွဴသလုုိမ်ိဳးေပါ့) [ေနာက္ေျပာတာမဟုုတ္ဘူး.. က်ေနာ့္ရုုံးအဖြဲ ႔က ေဆးလိ္ပ္ႀကိဳက္တဲ့ ရဲေဘာ္တခ်ိဳ ႔ တကယ္လုုိက္႐ွဴၾကတာကုုိယ္တုုိင္ေတြ ႔ဘူးတာ..]

အဲဒီေတာ့ တလစာ ဘိန္းဖုုိး အသျပာ ၈ ဘတ္ကုုိ တပတ္ကုုိ ၂ ဘတ္ႏႈန္းနဲ႔ ဘတ္ဂ်က္ဆြဲၿပီး ေဆးေသး (ပြတ္ခြ်န္းေဆး) ၂ ထုုပ္၀ယ္ရတယ္...။ အဲဒီတုုန္းက ေဆးေသး တထုုပ္ ၁ ဘတ္..။ လိပ္ေသာက္ဖုုိ႔ စကၠဴေတာင္ သပ္သပ္မ၀ယ္နုုိင္ဘူး.. ဘာစာအုုပ္၊စာတမ္းေတြ႔ေတြ႔လာထား.. ၿဖဲၿပီး လိပ္ပလုုိက္မယ္ ဆုုိတာခ်ည္းပဲ..။ လူကလည္းမ်ားေတာ့ ဆပ္ပလုုိင္းနဲ႔ဒမန္းက မကာမိ...။ တခါတခါ ပဒုုိယာယုုလဖက္ရည္ဆုုိင္ထရံမွာ ကပ္ထားတဲ့ ေၾကာ္ျငာပါမခ်န္ဘူး ... ေၾကာ္ျငာထဲကထုုိင္းမေတြဆုုိ ေမာင္ေက်ာင္းေတြလက္ခ်က္နဲ႔ တေယာက္မွ စကပ္မရွိေတာ့ဘူး...။ ထားပါေတာ့ ... အဲဒီေတာ့ မရွိမဲ့ရွိမဲ့ေလးေတြစုုၿပီး လဖက္ရည္တခြက္နဲ႔ အီၾကာေကြး ၂ ေခ်ာင္း နဲ႔ လူမမာသြားေမး၊ အားေပးရတာေပါ့ ...။ ငွက္ႀကီးလဲ ကြီနုုိင္းဒဏ္ကုုိ အလူးအလဲခံထားရေတာ့ နားရြက္နဲ႔မ်က္မွန္ပဲက်န္တယ္.... ။ လဖက္ရည္ေသာက္ ရုုံနဲ႔ ထုုိးထုုိးအန္ၿပီး မထနုုိင္ေတာ့ဘူး...။ အဲဒီမွာ သူ႔ရဲ ႔ အေမ့အိမ္ လြမ္းခ်င္းကုုိ စ ၾကားရတာပဲ ....။ “အေမ့ကုုိ အရမ္းသတိရတယ္ကြာ... ေနေကာင္းရင္ ငါျပန္ေတာ့မယ္” ဆုုိတာကုုိ ငွက္ဖ်ားတက္ရင္းနဲ႔ Chorus ပုုိဒ္ဆုုိသလုုိ ထပ္ခါတလဲလဲ ညည္းေတာ့တာပဲ ...။ က်ေနာ္တုုိ႔ကေတာ့ ေနေကာင္းေအာင္ အရင္လုုပ္ပါဗ်ာ...။ ျပန္ဖုုိ႔က မခက္ပါဘူးလုုိ႔ အားေပးရင္း ၀ုုိင္းျပဳစုုၾကရတယ္..။ ျပဳစုုတယ္သာ ေျပာတာ KNU ေဆးခန္းကေပးတဲ့ ကီြနုုိင္း ကလြဲလုုိ႔ ဘာမွ ဓာတ္စာ မရွိေတာ့... ကုုိက္တယ္ ခဲတယ္ေျပာတဲ့ ေနရာကုုိ တတ္နုုိင္သေလာက္ နင္း ႏွိပ္ေပးယုုံပါပဲ..။ ေကအန္ယူ ဂိတ္ကုုိျဖတ္တဲ့ ကုုန္သည္ေတြနဲ႔ ရြာထဲက ေစ်းဆုုိင္ေတြမွာ ပုုိက္ဆံမဟုုတ္တဲ့ ဓာတ္စာ (ၾကက္ဥ၊ ငါးေသတၱာ၊ ငါးေျခာက္ငါးျခမ္း၊ အေအး၊ အခ်ိဳရည္ စသျဖင့္ ၀ယ္ေပးဖုုိ႔ အလွဴခံရတယ္ ...။(အဲဒီကေန စ ၿပီး အေတာင္းအရမ္း တတ္သြားတာေနမွာ)။ ပဒုုိေဒးဗစ္ေထာက ေနာက္တေန႔ ၾကက္တေကာင္နဲ႔ ၾကက္ဥနဲနဲ ပုုိ႔လာလုုိ႔ ၾကက္စြတ္ျပဳပ္နဲ႔ ၾကက္ဥျပဳပ္ကေလးနဲ႔ မနဲ နလံထေအာင္လုုပ္ရတယ္ ...။ မွတ္မွတ္ရရ ၾကက္ကုုိင္ၿပီး စြပ္ျပဳပ္လုုပ္ေပးတာ က်ေနာ့္နယ္ေျမေကာ္မတီ႐ုုံးအဖြဲ႔က ကုုလားေလး ကုုိျမင့္ေဆြ ။[ေနာင္ ၁၉၉၀ အေစာပုုိင္း ဗညားေအာင္နုုိင္(ယခုု ဧရာ၀တီသတင္းဌာနက ကုုိလင္းသန္႔) နဲ႔ အမႈတတြဲထဲ၊ ျပည္တြင္းမွာအဖမ္းခံရ၊ ေထာင္က်ၿပီး ေထာင္ထဲမွာ ရုုိးရုုိးအက်ဥ္းသားစိတ္မႏွ႔ံတဲ့သူနဲ႔ (တမင္) အတူထားခံရၿပီး အဲဒီလူက ဂမ္ဖလားနဲ႔ ရုုိက္သတ္လုုိ႔ က်ဆုုံးရရွာသူ- သူ႔အေၾကာင္းလဲ စာတေစာင္
ေပတဖြဲ ႔ေရးရဦးမယ္။ အနစ္နာခံ၊ သစၥာရွိတဲ့ လူေတာ္တေယာက္၊ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ အလြန္ပီသတဲ့ သူ၊ အမ်ားကုုိ အထိခုုိက္မခံ.. အလုုပ္ကုုိ အထိခုုိက္မခံပဲ အလြန္ဘာသာေရးကုုိင္းရႈိင္းတဲ့ အစၥလမ္ဘာသာ၀င္ တေယာက္] တပတ္.. ၁၀ ရက္ေလာက္ၾကာေတာ့ ငွက္ႀကီးက ေဒါင္းျပန္ျဖစ္၊ ငွက္ဖ်ားက က်ီးကန္းျဖစ္သြားၿပီး သူ နာလံျပန္ထလာပါတယ္..။ က်ေနာ္ကေတာ့ ငွက္ႀကီးကုုိ အဲဒီထဲက အျပတ္ေျပာတယ္... ဒီေနရာ ခင္ဗ်ားလာရမဲ့ေနရာမဟုုတ္ဘူး...၊ ဒီအလုုပ္ ခင္ဗ်ား လုုပ္ရမဲ့အလုုပ္မဟုုတ္ဘူး .... လုုိ႔ ။ ေအးပါကြာ ... မင္းတုုိ႔ ငါ့ကုုိ နားလည္ေပးတာ .. ေစတနာထားတာ .. တန္ဖုုိးထားတာ ... (ရင္ဘတ္ပုုတ္ျပၿပီး) ဒီထဲကေန ငါနားလည္ ပါတယ္ကြာ ... လုုိ႔ မ်က္ရည္ ၀ဲ၀ဲ နဲ႔ ေျပာရွာတယ္...။

သူနဲနဲေထာင္လာတာနဲ႔ ကာလကလည္း ခရစၥမတ္အခါသမယ .... ဟုုိနား ဒီနားက ကရင္မိတ္ေဆြေတြရဲ ႔ ခရစၥမတ္သီခ်င္းသံကလည္း မၾကာမၾကာၾကားေနရေတာ့ က်ေနာ္တုုိ႔ ကုုိငွက္ႀကီးကုုိ ဗဟုုိျပဳၿပီး ကာရုုိးလ္ဆင္းဂန္းထြက္ဖုုိ႔ႀကံၾကပါတယ္...။ ေနမေကာင္းရင္(ငွက္ဖ်ားထရင္) ဓာတ္စာဖုုိးေလးေတာ့ရွိမွ ဆုုိတဲ့သခၤန္းစာကုုိ ငွက္ႀကီးက ဦးဦးဖ်ားဖ်ားေပးသြားေတာ့ ေဘာ္ဖန္ခ်င္တာက အဓိကေပါ့... ။ ကခ်င္ရဲေဘာ္တေယာက္၊ ႏွစ္ေယာက္.. ကရင္မိတ္ေဆြ တေယာက္၊ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ ကုုိငွက္ႀကီး ... က်န္တာက က်ေနာ္တုုိ႔ ၿပံဳယမ္းအဖြဲ႔ေပါ့ ...(စုုၿပံဳၿပီး ရမ္းသမ္းေအာ္တဲ့က်ေနာ္တုုိ႔အဖြဲ႔ကုုိေျပာတာပါ)... တကဲ့ ခရစ္ယာန္ အစစ္ကလည္း ကခ်င္နဲ႔ ကရင္မိတ္ေဆြ ႏွစ္ေယာက္၊ သုုံးေယာက္ပါပဲ ...က်န္တာေတြကေတာ့ ခါေတာ္မီ ေရကူးခရစ္ယာန္ ေတြခ်ည္းပဲ..။ (ေရငုုပ္ရတဲ့ ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္လည္းမဟုုတ္..၊ ေရဖ်န္းတဲ့ ရုုိမန္ကက္သလစ္လည္းမဟုုတ္တဲ့.. အားအားရွိ ေသာင္ရင္းျမစ္ထဲမွာ ေရဆင္းကူးေနတဲ့ က်ေနာ္တုုိ႔ နယ္ေျမရုုံးက ၿပဳံယမ္းေတြကုုိေျပာတာပါ...) [ဘာသာတရားကုုိ ေစာ္ကားပုုတ္ခတ္လုုိတဲ့စိတ္နဲ႔ေျပာတာ မဟုုတ္ပါဘူး...က်ေနာ္တုုိ႔ အခ်င္းခ်င္း အဲဒီအခ်ိန္က ေနာက္ေျပာၾကတာပါ...။ ဒါကုုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ၆..၇..၈..၉..၁၀ ေတြေတာ့ မဖန္တီးၾကပါနဲ႔ေနာ] အဲဒီအခ်ိန္က ငတ္လြန္းလုုိ႔ တတ္သည့္ပညာ မေနသာ လုုပ္စားၾကတာပါ.... ။ ရွိသမွ် ခရစ္ယာန္.. ဗုုဒၶဘာသာအိမ္အားလုုံး(ေစ်းဆုုိင္ေတြ ပုုိမ်ားပါတယ္) က ညဖက္က်ေနာ္တုုိ႔ အဖြဲ ႔ သီခ်င္းလုုိက္ဆုုိရင္ စားစရာေသာက္စရာေတြထုုတ္ေကြ်း၊ အလွဴေငြထည့္ လုုပ္ပါတယ္.... ။ တုုိတုုိေျပာရရင္ ငွက္ႀကီးတန္ခုုိးနဲ႔ ကာရုုိးလ္ ဂုုဏ္တက္ၿပီး ဘတ္ ၄၀၀၀ ေလာက္စီပါတယ္..။ (အဲဒီေခတ္က ေဒၚလာ ၁၆၀ ေလာက္ေပါ့) [ေခါက္ဆြဲျပဳတ္တပြဲ ၅ ဘတ္ပဲရွိတာပါ] အဲဒီ ကာရုုိးလ္ဆင္းဂင္းနဲ႔ ပြဲဦးထြက္လုုိက္တဲ့ ေက်းဇူးေတာ္ေၾကာင့္ ေစာငွက္ႀကီးဦးစီးတဲ့ က်ေနာ္တုုိ႔ ၿပံဳယမ္းခေရာ့စ္ ကုုိ မဂၤလာေဆာင္ ပြဲ တပြဲတီးေပးဖုုိ႔ အငွားခံရသဗ် ...။

အဲဒီမွာတင္ အစမွာ ေရးထားတဲ့ဇာတ္လမ္းေပၚလာတာေပါ့ ....။ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ရဲ ႔သား ကုုိေအာင္ေမာ္ေအး (ယခုု KNU ဖားအံခရုုိင္ ဥကၠဌ) နဲ႔ ပဒုုိမန္းရင္စိန္ရဲ ႔သမီး ေနာ္ျမဴေအးတုုိ႔ရဲ ႔ မဂၤလာေဆာင္...။ အဲဒီအခ်ိန္က KNLA စစ္ဦးစီးဌာနခ်ဳပ္က ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ကုုိ မဒမခ မွာ စစ္ေရး တာ၀န္ခံအျဖစ္တာ၀န္ေပးထားပါတယ္....။ ႀကံဳလုုိ႔ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္အေၾကာင္း နည္းနည္းေျပာမယ္...။ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚသား... ဗမာရည္အင္မတန္လည္... အေစာပုုိင္း သခင္စုုိးႀကီးတုုိ႔ အလံနီအုုပ္နဲ႔ေရာ .. ေနာက္ပုုိင္းေတာင္ငူ၊ပ်ဥ္းမနားအလယ္ပုုိင္းနယ္ေျမမွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔လဲတြဲခဲ့ဘူးသူ ... ဥကၠဌ မန္းဘဇံရဲ ႔ KNUP က ပါလာသူ .... ။ က်ေနာ္တုုိ႔ ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ အင္မတန္အလြမ္းသင့္သူပါ ...။ သူစကားေျပာ ေကာင္းတာ၊ နုုိင္ငံေရး စစ္ေရး အေတြ႔အႀကံဳႀကီးမားတာေတြကေတာ့ ေနာက္ပုုိင္းလက္ပြန္္းတတီးေနရေတာ့ မွ ကုုိယ္ေတြ႔သိလာရတယ္...။ အစည္းအေ၀းေတြမွာျဖစ္ျဖစ္.. အျပင္မွာျဖစ္ျဖစ္ စကားေျပာရင္ ပုုံျပင္ေတြ၊ ဥပမာေတြ ညွပ္ညွပ္ၿပီး အေျပာေကာင္းလြန္းလုုိ႔ (ေနာက္ပုုိင္း မာနာပုုေလာေခတ္မွာ) သူ႔ကုုိ က်ေနာ္တုုိ႔က ခ်စ္စနုုိးနဲ႔ “ပုုံတုုိပတ္စ ေမာင္ေမာင္” လုုိ႔ နာမည္ေပးရတဲ့ အထိပဲ...။ တခ်ိန္က KNU ရဲ႕ ဦးေနွာက္လုုိ႔ တင္စားခံရတဲ့ ဒုု-ဥကၠဌ ပဒုုိေစာသန္းေအာင္က “ကြန္ျမဴနစ္ေတြဟာ ဘုုရားဆင္းတုုေတာ္ေတာင္ ေခါင္းၿငိမ့္ေအာင္ အေျပာေကာင္းတယ္လုုိ႔နာမည္ႀကီးေပမဲ့ က်ေနာ္ကုုိယ္ေတြ႔ မႀကံဳဖူးဘူး .... ဒါေပမဲ့ ဗုုိလ္ေမာင္ေမာင္ကေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ေတြေခါင္းၿငိမ့္ေအာင္ေျပာနုုိင္တာ က်ေနာ္ႀကံဳဖူးသဗ်ား” ... လုုိ႔ ခ်ီးမြမ္းရတဲ့သူ ... ။ (သူ႔တုုိ႔ ၂ ေယာက္အပါအ၀င္ ခ်စ္ခင္ေလးစားစရာ အရင္က KNU ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေတြ အေၾကာင္းကေတာ့ စာတေစာင္ ေပတဖြဲ ႔ အမ်ားႀကီးေရးစရာေတြရွိေသးတယ္...။ ခုုေခတ္ ကရင္ ေခါင္းေဆာင္ေတြေရာ မပါဘူးလားလုုိ႔ေတာ့ ကပ္ဖဲ့ၿပီး မေမးၾကနဲ႔ဗ်ာ...)
တုုိတုုိေျပာရရင္ ၁၉၈၈ ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔မနက္လုုပ္မဲ့ မဂၤလာေဆာင္အတြက္ ၂၁ ရက္ေန႔ညမွာ စတိတ္ရႈိးတီးေပးဖုုိ႔ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္က က်ေနာ့္ကုုိ အကူအညီေတာင္ပါေလေရာ ...။ ဆုုိေတာ့ သီခ်င္းတုုိက္ၾကရတာေပါ့... ရက္ကလည္းကပ္ေနေတာ့...။ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္မဟုုတ္ပါဘူး... ကုုိငွက္ႀကီး တေယာက္ကလြဲလုုိ႔ ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္တေယာက္မွ မပါတာ...။ ဒီေတာ့ ကုုိငွက္က မင္းတုုိ႔ ရၿပီးသား အုုိးေဂၚလီသီခ်င္းေတြကုုိ လက္ပူတုုိက္ၿပီး ေႏႊးၾကကြာ...တဲ့..။ KNU တပ္မဟာ ၇ နဲ႔ ဗဟုုိက စုုေပါင္းစပ္ေပါင္း ပစၥည္းတစုုံစာထုုတ္လာတယ္...ဒရမ္မာ မရွိေတာ့ သူက ပင္တုုိင္ ဒရမ္တီးမယ္တဲ့.. က်ေနာ့္ကုုိ ဂစ္တာတီးတဲ့ ... သူ သီခ်င္းဆုုိရင္ က်ေနာ္က ဒရမ္တီးတဲ့ ..သူက ဂစ္တာတီးရင္းဆုုိမတဲ့ ..။ သူက ဘာတီးတီး .. ဘာဆုုိဆုုိ ျပႆနာမရွိဘူး...။ သူမုုိ႔လုုိ႔ က်ေနာ္တုုိ႔နဲ႔ စတိတ္႐ွိဳးလက္ခံရဲတယ္... ရဲစြ .. ဟုုတ္ထာ ...။ အေရးထဲ ေဘ့စ္တီးမဲ့သူမရွိေတာ့ က်ေနာ္တုုိ႔ နယ္ေျမေကာ္မတီ၀င္ ေစာထစခန္းက (ေက်ာင္းဆရာ) ေမာင္ေမာင္စုုိး (အေမရိကား-ဖုုိ႔၀ိန္းမွာဆုုံးသြားသူ) က ၀င္တီးေပးတယ္... သူကလည္း ရတဲ့သီခ်င္းရ .. မရတဲ့သီခ်င္းမရ (က်ေနာ္နဲ႔အတူတူပါပဲ) ဆုုိေတာ့ KNU က စက္သမားက သူလဲရတဲ့သီခ်င္း ၀င္တီးမတဲ့ ..။ ေအာ္ဂင္ေရာ ဆုုိေတာ့... ဘုုရားေက်ာင္းက ဓမၼဆရာေတြ ရတဲ့သီခ်င္းဆုုိ ၀င္တီးမတဲ့ ...။ အဆုုိေတာ္ကလည္း ၿပံဳယမ္းအဖြဲ ႔ ၀င္ေတြေလာက္ပဲရွိတာ...။ ေတာ္ေသးတာေပါ့ ...ကုုိငွက္အျပင္ ခ်င္းအဖြဲ႔ က ဆလုုိင္းဆန္ဇဲ နဲ႔ ကခ်င္က ကုုိေဇာ္ေနာင္တုုိ႔ ရွိလုုိ႔ .. ဒီလူေတြက ဘုုိသီခ်င္းေတြ အပါအ၀င္ အဆုုိေကာင္း.. အတီးေကာင္းေတြ ...။ စဥ္းစားၾကည့္ၾကေပါ့ဗ်ာ... ကုုိငွက္ႀကီး ဒီလူေတြနဲ႔ ဒီလုုိပြဲမ်ိဳးလက္ခံရဲတာ နဲတဲ့ ေသြးမွတ္လုုိ႔ ...။

ဆုုိေတာ့ ေစာငွက္ႀကီးဦးစီးေသာ ၿဖဲၿဖဲစင္ ၿပံဳယမ္းခေရာ့စ္ ေတးဂီတႀကီး မဲလ ေမွ်ာ္စင္ကြ်မ္းမွာ ဂြမ္း .. အဲ.. အဲ ၾကမ္းၾက ရမ္းၾကေရာဆုုိပါေတာ့...။ အား... ပရိတ္သတ္ကေတာ့ ႀကိတ္ႀကိတ္တုုိး ..။ ရွဴးရွဴးေတာင္ဆင္းေပါက္ ဖုုိ႔ အခ်ိန္မေပးဘူး ... တခ်ိန္လုုံး .. တီးထား.. ဆုုိထား... ဆုုိတဲ့အထဲကပဲ ...။ (ေနာက္မွျပန္သိရတာ ၃ ပုုံ ၂ ပုုံေလာက္က ဗမာလုုိ မတတ္ၾကဘူးဆုုိပဲ.... ဒါေၾကာင့္ အသံထြက္ေနဖုုိ႔လုုိရင္း .. ဘာသံျဖစ္ျဖစ္ အားေပးၿပီးသားပဲ..) အရင္ KNU လက္နက္၀ယ္ယူေရးတာ၀န္ခံ ကုုိေက်ာက္ခက္က က်ေနာ္တုုိ႔ တီး၀ုုိင္းမန္ေနဂ်ာေပါ့ (ေရပူ ေရခ်မ္းကမ္းလွမ္းဖုုိ႔ပါ...။ သူ ၀ယ္တုုိက္ေတာ့မွ မဲေခါင္အရက္ကုုိ စ ေသာက္ဖူးတာ..) တီးအား.. ဆုုိအားတင္မက .. ေသာက္အားကလည္း ေကာင္းဆုုိေတာ့ ညသန္းေခါင္ ေလာက္မွာ ရတဲ့သီခ်င္းလဲကုုန္ ...ေရစင္လဲျပတ္ျဖစ္သြားတယ္..။ ဒီဇင္ဘာလႀကီး တကဲ့ နွင္းေတာထဲမွာ ဆုုိေတာ့ ရာသီဥတုုကလည္း အားကစားသမားမ်ားအႀကိဳက္ေပကုုိး ..။ ေနာက္ဆုုံးက်န္တဲ့ တျပား ကုုိေက်ာက္ခက္လာေပးေတာ့ ကုုိငွက္ႀကီးသိမ္းထားေပေတာ့ဆုုိၿပီးသူ႔ကုုိေပးလုုိက္တယ္... သူလဲ သူ႔ဒရမ္မာခုုံေအာက္မွာ ဖင္ခုုထုုိင္ထားတယ္..။ ပရိတ္သတ္က သူ႔ကုုိပဲ ေတာင္းဆုုိလုုိ႔ သူလဲမၾကာမၾကာ ထ လာၿပီးဆုုိရတာေပါ့ .. ေနာက္ဆုုံးတေခါက္ ထ လာေတာ့ က်ေနာ့္ကုုိ မင္းေဘ့စ္တီးကြာ ဆုုိၿပီး ဘုုရားေက်ာင္းက ဆရာကုုိ ဒရမ္တီးခုုိင္းတယ္..။ (ဓာတ္သိခ်င္းဆုုိေတာ့ သူ႔ ပုုလင္း မ်က္ေစာင္းထုုိးမွာ စုုိးတာလဲပါမယ္ထင္တယ္) ဆုုိၾကတာေပါ့.. ၃-၄ ပုုဒ္ .. ၿပီးလုုိ႔ သူလည္း ဒရမ္ခုုံဆီျပန္သြားေရာ... ကုုိယ္ေတာ္ရွင္ ေက်းဇူးေတာ္ေၾကာင့္ သူ႔ပုုလင္းျပားေပ်ာက္သြားပါေလေရာ ...။ ေနပါဦး က်ေနာ္တုုိ႔ ျပန္ရွာေပးပါမယ္ဆုုိတာ မရဘူး ... ဒရမ္မုုိက္ကေန “အဖူးေမာင္ေမာင္ ရိကၡာျပတ္သြားၿပီ ... အရမ္းခ်မ္းတယ္... လက္ေတြထုုံေနၿပီဗ်ိဳ႕..” ဆုုိၿပီး ထ ေအာ္ပါေလေရာ ... ။ လုုံၿခံဳေရးေတြလည္း (သူ႔ ပုုလင္းေပ်ာက္ ရွာပုုံေတာ္ ဖြင့္ရင္း) အလုုပ္ရႈတ္ကုုန္တယ္...။ သူ႔ကုုိ က်ေနာ္တုုိ႔ ရွာေပးမယ္ေျပာတာ မရဘူး ..အဖူးေမာင္ေမာင္ပဲ ေအာ္ေခၚေနတယ္...။ ဒါနဲ႔ အဖူးေရာက္လာေရာ ... ။ သူလည္းေခသူမွ မဟုုတ္တာ... “အလကားေတာ့ မရဘူးေဟ့ ... ငါလည္း သီခ်င္းတပုုဒ္ဆုုိမယ္ .. မင္းတုုိ႔ ရေအာင္တီး”..တဲ့ ..။ ဘာသီခ်င္းလဲဆုုိေတာ့ .. အဖုုိးႀကီးအုုိ ခါးကုုန္းကုုန္း .. ရလားတဲ့ ... နဲေသးတာေပါ့ ..။ ဒါေပမဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ပဲေလ... နာမည္တလုုံးနဲ႔ .. သူလဲ ဘယ္ေပါ့မလဲ .... “ငါ့စတုုိင္နဲ႔ ငါ ဆုုိမွာေနာ္.. ပထမ .. ျမန္မာသံစဥ္ .. စလုုိးေလးနဲ႔သြားမယ္... တျဖည္းျဖည္းျမန္လာၿပီး ေနာက္ဆုုံးမွာ ဒစၥကုုိ နဲ႔ သိမ္းမယ္..” တဲ့ ...။ ဘာေျပာေကာင္းမလဲ တီး၀ုုိင္းေရာ ... ပရိတ္သတ္ေရာ ေျဗာင္းဆန္ေအာင္တီး ..၊ ၀က္၀က္ကြဲ အားေပးလုုိက္ၾကတာ... အဖူး ပုုဆုုိးပါကြ်တ္က်ပါေလေရာ ...။ ေျပာၿပီးပါေရာ... နဲတဲ့ သမၻာမွ မဟုုတ္တာ .. အဖူးက ဆုုိတာ မရပ္တဲ့အျပင္ သူ႔ ေအာက္ခံေဘာင္းဘီ အပြႀကီးနဲ႔ ေျပာင္ရင္း ဆက္ကေနေတာ့ တီး၀ုုိင္းကလည္းဘယ္ရပ္မလဲ ။ ေနာက္ဆုုံး .. ကုုိငွက္ႀကီး ဆက္မတီးနုုိင္ေတာ့ဘဲ ဗုုိက္ႏွိပ္ၿပီး စင္ေပၚမွာ ပက္လက္လွန္ရီေနေတာ့မွ မင္းတိုု႔႐ႈံးၿပီဆုုိၿပီး အဖူးက အဆုုိအက ရပ္ေတာ့တယ္....။ ၿပီးမွ .. ကဲ ခဏနားၿပီး ... ငါ့အိမ္ေပၚလုုိက္ခဲ့ၾကတဲ့ ...။

အိမ္ဆုုိလုုိ႔ အထင္မႀကီးပါနဲ႔ ... တဲႀကီးႀကီးတလုုံးပါ... ။ သူနဲ႔ အမုုိးနဲ႔ အိပ္တဲ့ အခန္းေသးေသးေလးတခန္းက လြဲရင္ တအိမ္လုုံး ဒုုိးယုုိေပါက္ပါပဲ ... KNU အလံတလက္၊ ေကာ္သူးေလ ျပကၡဒိန္တခ်ပ္နဲ႔ သူ႔ယူနီေဖာင္းနဲ႔ ဓာတ္ပုုံတပုုံကုုိ နံရံမွာ ကပ္ထားတာကလြဲလုုိ႔ ဘာမွ ခမ္းခမ္းနားနား မရွိရွာပါဘူး ..။ က်ေနာ္တုုိ႔ တက္သြားေတာ့ ၂ ဖက္ မိဘေဆြမ်ိဳးေတြနဲ႔ သတုုိ႔သား၊ သတုုိ႔သမီး တုုိ႔ ၀ုုိင္းထုုိင္ေနၾကတယ္...။ အဖူးက သူ႔အခန္းထဲ၀င္သြားၿပီး ပုုလင္း ၂လုုံးကုုိင္ၿပီးျပန္ထြက္လာတယ္..။က်ေနာ္တုုိ႔ကေတာ့ ခ်ီးဗတ္စ္လား ေဂ်ာ္နီလားလုုိက္ၾကည့္ၾကတာေပါ့ ...။ လား.. လား... “ကရင္မီးေတာက္ ကုုိ လူပ်ံေတာ္ပတၱျမားရယ္ .. ငါ့ေဆးျမစ္ေတြရယ္ စိမ္ထားတာကြ ... မင္းတုုိ႔ကုုိ ခင္လြန္းခ်စ္လြန္းလုုိ႔ တုုိက္တာတဲ့” ... မွတ္ကေရာ ...။ ငွက္ႀကီးကုုိ ပထမဆုုံး တခြက္ေပးတယ္ ... ေရမေရာပဲ တငုုံငုုံလုုိက္တာ ဖြီးဆုုိ ျပန္ထြက္လာတယ္.... အား .. ပူတယ္... ပူတယ္... နဲ႔ ..ၿပီးမွ ေရေရာၿပီး တခြက္ခ်တယ္... ။ ေနာက္လူေတြကုုိေတာ့ အဖူးက ရီၿပီး သူပဲ ေရေရာေပးတယ္...။

အဲဒီမွာတင္ အေပၚဆုုံးမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ဇာတ္လမ္းစတာ .... သတုုိ႔သမီးေနာ္ျမဴေအးကုုိလည္းျမင္ေရာ .. ကုုိငွက္ႀကီးက .... “ဖထီး ... ဖထီးမွာ သူ႔လုုိမ်ိဳး သမီးလွလွေလးတေယာက္ေလာက္မရွိေတာ့ဘူးလားဗ် .....”
“ရွိရင္ က်ေနာ္နဲ႔ေပးစားဗ်ာ .... ဒါဆုုိ က်ေနာ္ ဒီမွာပဲေနေတာ့မယ္ ... မျပန္ေတာ့ဘူး...” တဲ့ .....။ (သတုုိ႔သမီးအေဖ) ပဒုုိမန္းရင္စိန္ကုုိ သြားေျပာတယ္.... က်ေနာ္တုုိ႔ အားလုုံးမူးေနၾကေပမဲ့ ... လန္႔သြားၾကတာေပါ့ .. မ်က္နွာလဲပူတာေပါ့...။ အဲဒီမတုုိင္ခင္ အစည္းအေ၀းေတြမွာ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္နဲ႔ အေတာ္ေလးရင္းႏွီးေနေပမဲ့ က်န္တဲ့သူေတြနဲ႔က အဲဒီေတာ့မွေတြ ႔ဘူးတာ... သိၾကတာဆုုိေတာ့ ။ ဒါေပမဲ့ အဖုုိးႀကီး၊ အဖြားႀကီးေတြေရာ .. သတုုိ႔သား၊ သတိုု႔သမီးေရာ တ၀ါး၀ါးပြဲက်ၿပီး ကုုိငွက္ႀကီးေျပာတဲ့ ပုုံစံနဲ႔ ေလသံကုုိ သေဘာက်ေနၾကေလရဲ ႔.... ေကာင္းေရာ...။ သတုုိ႔သမီးတေယာက္ပဲ မ်က္ႏွာရဲ... ရွက္ၿပီး ေခါင္းငုုံ႔ရင္း ရီေနရွာတယ္ ...။ ဒါနဲ႔ ပဒုုိမန္းရင္စိန္က သူက တဦးတည္းေသာ သမီးဗ် .... ခင္ဗ်ားလုုိခ်င္ရင္ ေနာက္တေယာက္ သူ႔ထက္လွတာ ရွာေပးမယ္... တဲ့ ... မွတ္ကေရာ .. သူ႔အရပ္နဲ႔ သူ႔ဇာတ္နဲ႔ ကြက္တိ ..။ ေနာ္ျမဴေအးကုုိလည္းသူက သြားသြားေနာက္ေနေသးတယ္..။ ညီမ.. ရွိသင့္တာေပါ့.. တဲ့..။ အမွန္က အမႊာပူးေမြးရမွာ အမုုိးရ ဆုုိၿပီး သူ႔အေမကုုိလဲ လွည့္ေျပာေနျပန္ေသးတယ္ ...။ မနက္လင္းအားႀကီး ၂ နာရီေလာက္ တ၀ါး၀ါး တဟားဟားနဲ႔ စကားဆက္ေျပာေပမဲ့ ကုုိငွက္ကေတာ့ တေယာက္ရွာေပးဖုုိ႔ သီခ်င္းကုုိပဲ ထပ္ခါတလဲလဲဆုုိေနေတာ့တာ ... ဒါကုုိပဲ သူတုုိ႔ အားလုုံးက သေဘာက်ေနၾကရဲ ႔ ....။ ၄ နာရီလဲထုုိးေရာ ပြဲခင္းထဲမွာ မျပန္ပဲအိပ္ေစာင့္ေနတဲ့ ပရိတ္သတ္က ဆက္တီးပါဗ်ိဳ ႔... ဆုုိၿပီး ထ ေအာ္ၾကေရာ ... ။ အဲဒီေတာ့မွ ငွက္ႀကီးလဲ ... ေသေရာကြာ .. ငါေတာ့ ဒီလုုိပရိတ္သတ္မ်ိဳး တခါမွ မေတြ ႔ဖူးဘူး .. ဆုုိၿပီး .. လာၾကေဟ့.. ဆုုိလုုိ႔ စင္ေပၚျပန္တက္ၾကရျပန္တယ္...။ ကရင္မီးေတာက္တန္ခုုိးနဲ႔ သူ ၅ ပုုဒ္၊ က်ေနာ္ ၅ ပုုဒ္ေလာက္ ဆုုိၿပီး မနုုိင္ေတာ့လုုိ႔ ရပ္လုုိက္ရတယ္...။ အခုုေတာ့ အေနာ..ေနာ္ျမဴေအးဆုုံးတာၾကာလုုိ႔ .... ကုုိေအာင္ေမာ္ေအး ေတာင္ ဟုုိတေလာေလးက ေနာက္တႀကိမ္ မဂၤလာေဆာင္ျပန္တယ္... မလာမေနရ .. ဇြတ္ဖိတ္လုုိ႔သြားလုုိက္ ရေသးတယ္... ။

ကုုိငွက္ႀကီး အမွတ္တရ မွာ မပါမၿပီးကေတာ့ ကမၻာေက်ာ္ အေရးႀကီးၿပီ သီခ်င္းေပါ့...။ ေတာထဲကုုိ ခဏကေလးေရာက္လာေပမဲ့ တသက္စာေ၀ဒနာေတြ ရင္နဲ႔အျပည့္ယူၿပီးျပန္သြားခဲ့သူႀကီးက တပုုဒ္ဆုုိ ဆုုိသေလာက္ အံထုုတ္ေပးခဲ့တဲ့ သီခ်င္းတပုုဒ္....။ အဲဒီသီခ်င္းကုုိ ကာရုုိးလ္ဆင္းဂင္း မထြက္မီ အခ်ိန္ေလာက္ ဒီဇင္ဘာ ပထမ၊ ဒုုတိယပတ္ထဲေလာက္မွာ ေရးခဲ့တယ္လုုိ႔ .. ထင္ရပါတယ္...။ အဲဒီအခ်ိန္က သူခုုိနားေနရာ မဒမခ ျပန္/စည္းမွာ တူရိယာပစၥည္းဆုုိလုုိ႔ ဂစ္တာအစုုတ္တလုုံးေတာင္ မရွိပါဘူး...[ေနာက္မွ ဦးေအးေဆာင္က ေနာင္မွာ သူ႔မေဟသီျဖစ္လာမဲ့ Ms. Pippa Curwin (Burma Relief Center) ဆီက အလွဴခံလုုိ႔ ေဟာ္လုုိဂစ္တာ ၂ လုုံးေရာက္လာတာမွတ္မိပါတယ္].. ဆုုိေတာ့ ဂစ္တာတီးခ်င္ရင္ ရြာထဲ လွည့္ၿပီး ငွားရပါတယ္...။ ရြာထဲမွာ သုုံးေလးငါးလုုံး ရွိေပမဲ့ ခရစ္ယာန္အမ်ားစုုပီပီ အိမ္လွည့္ၿပီး ဆုုေတာင္းပြဲလုုပ္တာနဲ႔ တနဂၤေႏြ ဘုုရားရွစ္ခုုိးေက်ာင္းတက္တာနဲ႔ အားလုုံးက ရြာလည္ေနပါတယ္...။ ဆုုိေတာ့ ကုုိငွက္ႀကီးက အေရးႀကီးၿပီကုုိ ဘာတူရိယာမွ မပါဘဲ ခုုံေခါက္ၿပီး “ေသတၱာေမွာက္” လက္တန္း ေရးသြားတာပါ..။ ေရးတဲ့အခ်ိန္မွာ ကုုိမြန္းေအာင္လည္းရွိေနပါတယ္...။ ေတာထဲဆုုိေတာ့ ညေန(၇) နာရီေလာက္ဆုုိ လူေျခတိတ္ၿပီး ဘာသံမွမၾကားရေတာ့ပါ....။ တညသား.. ဖေယာင္းတုုိင္မီးနဲ႔ ကုုတ္ကုုတ္ကုုတ္ကုုတ္ ေရးလုုိက္.. ညည္းလုုိက္ လုုပ္ရင္း ေနာက္တေန႔မနက္က် ငွက္ဖ်ားတက္ေနတဲ့ ကုုိမြန္းေအာင္ကုုိ ႏႈိးၿပီး ဥကၠဌ ဘရန္ဆုုိင္း သူ႔ကုုိ လက္ေဆာင္ေပးထားတဲ့ ဘာဂ်ာ (ဟာမုုိနီကာ) ေလးမႈတ္ရင္းနဲ႔ ဆုုိျပသတဲ့...။ ေနာက္မွ ဂစ္တာေကာ့ဒ္ ထည့္ၿပီး အေခ်ာသတ္လုုိက္တာပါ ...။ ေနာင္က်ေနာ္တုုိ႔ ေတာထဲမွာ ဘာပြဲပဲလုုပ္လုုပ္ မပါမၿပီးတဲ့ သီခ်င္းေပါ့ ...(အမ်ားအားျဖင့္ အဆုုံးသတ္မွာ ဆုုိေလ့ရွိပါတယ္) ။ အသုုဘေတြမွာေတာင္ မျဖစ္မေနဆုုိၾကတဲ့အထိ က်ေနာ္တုုိ႔အားလုုံး ရင္ထဲစြဲသြားတဲ့ သီခ်င္းေပါ့...။ ကုုိမြန္းေအာင္က သူ႔ရဲ ႔ပထမဆုုံး ေတာ္လွန္ေရးေတးစုု “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတုုိက္ပြဲ” ထဲမွာ ထည့္သြင္းသီဆုုိၿပီး ေရဒီယုုိေတြကလည္း အႀကိမ္ႀကိမ္လႊင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ပုုိင္း သူနဲ႔ ဖုုန္းေပၚမွာ စကားေျပာခြင့္ျပန္ရတာ .. ၁၉၉၇-၉၈ ေလာက္ျဖစ္မယ္ထင္တယ္...။ သူနဲ႔ ဗုုိလ္ထီးနဲ႔ လန္ဒန္ေရာက္ေနတုုန္း သီတာက လန္ဒန္ကေန ဖုုန္းဆက္လာတယ္ ..။ သူကအဲဒီအခ်ိန္ ဒီဗီဘီေရဒီယုုိအတြက္ ေ၀ဟင္ယံကသီခ်င္းသံက႑ ကုုိ က်ေနာ္နဲ႔ ခဏလႊဲထားၿပီး လန္ဒန္မွာ IT တနွစ္သြားတက္ေနတဲ့အခ်ိန္...။ ဟုုိလူေတြေရာက္လာလုုိ႔ စကားေျပာခ်င္တယ္ဆုုိလုုိ႔ လွမ္းခ်ိတ္ေပးတာ ..။ အဲဒီအခ်ိန္ ဌက္ႀကီးနဲ႔ ဗုုိလ္ထီး ဓမၼ၀ိဟာရလမ္းလား.. ဓမၼိက၀တီလမ္းလား မွာ အတူေနေနၾကသတဲ့ ...။ ဗုုိလ္ထီးကေတာ့ မ်ားမ်ား မေျပာပါဘူး... လွမ္းႏႈတ္ဆက္ရင္း (က်ေနာ့္ ရွမ္းမိတ္ေဆြေတြ ေျပာျပတဲ့ အေၾကာင္းေတြ သူ႔ကုုိ တခြန္း ႏွစ္ခြန္းေမးၿပီး) ခင္ဗ်ားသီခ်င္းေတြနဲ႔ သူပုုန္လားေျမာက္လာတဲ့ က်ေနာ္တုု႔ိေတာထဲကသူေတြရဲ ႔မ်က္ႏွာကုုိျပန္ၾကည့္ပါဦးဗ်ာ.. လုုိိ႔ေျပာေတာ့ ငုုိသံပါႀကီးနဲ႔.. ေတာ္ပါေတာ့ကြာ.. ငါ မွားမိပါတယ္ကြာ .. ေနာက္မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး... ငါ့ကုုိ နားလည္ၾကပါ .. လုုိ႔ ေျပာရွာတယ္...။ က်ေနာ္လည္း ေျပာၿပီးကာမွ အေတာ္စိတ္မေကာင္းျဖစ္သြားတယ္.... ။ ငွက္ႀကီးကေတာ့ .. ငါထြက္တဲ့ အယ္လ္ဘမ္တုုိင္း ကုုိၾကည့္ .. အနဲဆုုံး မင္းတုုိ႔ အတြက္ တပုုဒ္ မက ပါတယ္ ... မင္း အကုုန္နားေထာင္ျဖစ္ရဲ ႔ လားတဲ့ .... က်န္တာေတြ ေျပာျဖစ္ၾကရင္း .. က်ေနာ္က “အထူးသျဖင့္....အေ၀းေရာက္သားဆုုိးမ်ား အတြက္” ဆုုိတဲ့အၫႊန္းကေတာ့ အေတာ္ၿငိ .. အေတာ္ထိသဗ်ာ ... ဆုုိေတာ့ ...တက္တက္ႂကြႂကြ အသံနဲ႔ ... ေအး .. မင္း.. ခလဲ့ေဒး ကုုိ သတိရသြားတယ္ မဟုုတ္လား .... တဲ့ ..။ သူေတာ္ေတာ္ ၀မ္းသာသြားပုုံရတယ္... က်ေနာ့္ရင္ထဲလည္း ေပ်ာ္လုုိက္တာ...အတုုိင္းမသိ....။ က်ေနာ့္သတိတရ နဲ႔ သူ႔ သတိတရ ... ရင္ဘတ္ခ်င္း တုုိ္က္မိသြားလုုိ႔ ... တကဲ့ ငွက္ရုုပ္ (ငွက္ဖ်ားမိလုုိ႔တဲ့ပိန္ခ်ဳံးေညွာ္လွီေနတဲ့ ပုုံ) နဲ႔ သူရင္ဘတ္ပုုတ္ျပတဲ့ပုုံေလးကုုိ မ်က္စိထဲျမင္ေယာင္လုုိက္မိပါတယ္..။
ကုုိငွက္ႀကီး ဒီသံသရာက မလြတ္ေျမာက္ေသးမွီ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တုုိင္းမွာ သီခ်င္းငွက္တေကာင္အျဖစ္ ကမၻာႀကီးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရားမ်ား ဆက္လက္ေ၀ငွ နုုိင္ပါေစ .....။

kyaw kyaw nyein chan
၁၉း၃၄ နာရီ၊ ၂၆ ဇူလုုိင္လ ၂၀၁၄။
ခ်င္းမုုိင္ရမ္းေဆးရုုံ၊ ဇင္းမယ္ၿမိဳ ႔၊ ထုုိင္းနုုိင္ငံ။

Public Services and Land Procedures

Public Services and Land Procedures

Managing Town and Village Lands by General Administration Department, Ministy of Home Affairs

1. General Administration Department, Ministry of Home Affairs is managing on behalf of the State Land at the Disposal of Government or the State Land. In the Sector of Managing Town Lands or Village Lands, General Administration Department is carrying out issuing license, issuing lease for short term without power of Renewal issuing lease of tow lands with power of Renewal up to 90 years, issuing grants of land for religious and public purpose, issuing Buddha-Thein Grant, allotments of Grazing grounds, land Transfer and Land acquisition whenever it appears to the President of the Union that and in any locality is needed or is likely to be needed for any public purpose in accordance with the following laws, rules and regulations-

1. The land and Revenue Act, 1876 and Rules, Notifications, Directions.
2. The Upper Myanmar(Burma)Land and Revenue Regulation, 1889and Rules, Notifications, Directions
3. The Land Acquisition Act, 1894 and Rule and Directions
4. The Lower Myanmar(Burma)Towns and Village Lands Act, 1898 and Rules, Regulations and Directions

Issuing a lease of land or license

2. If there is an application for building, residential, or industrial purposes other than cultivation and breeding the state land and land at the disposal of government situated outside the boundaries of Nay Pyi Taw, Yangon and Mandalay City Development Committees are issuing lease for short term without power of Renewal, lease of town lands with power of renewal up to 90 years regarding the nature of the house proposed to be built and the types of land in accordance with the existing land Management laws by General Administration Department, Ministry of Home Affairs.

1. License
   (i) If any person desires to temporality occupies for the purpose of cultivation or otherwise, State Land which is waste can be applicable to the Collector or District Administrator.
   (ii) After such enquiry as may be necessary the Collector may grant the application and give the applicant a license to occupy the land for any time not exceeding three years, at the rate in force for similar land in the neighborhood.
2. Lease for short term without power of Renewal
   A lease of land on which the applicant purposes to erect a building of any other description shall ordinarily be made for ten years. Such lease shall not provide for renewals.
3. Lease of town lands with power of Renewal in Perpetuity
   A lease of land on which the applicant purposes to erect a substantial at building shall not ordinarily be made for a short period than thirty years, and shall in all such case provide for renewal on the expiry of the original or in special cases(Under the Financial Commissioner or Director General orders in perpetuity). Moreover, for Industrial zone and other economies, GAD is issuing Industrial Grants or economical grants and the rent fixed for the land shall be not less than 6% and not more than 12% of the land Market value.

3. Any person desiring to obtain a lease of any land at the disposal of Government for building, residential or industrial purposes may apply in writing to the Deputy Commissioner of the district(District Administrator) or to the officer in charge of the subdivision or town- ship of the district in which the land is situated. A lease to anyone person or get of persons may be made by the Deputy Commissioner or District Administrator for_

1. on his own authority up to a limit of one acre.
2. with the previous sanction of the Commissioner of the division, if the area exceeds one acre but does not exceed five acres; and
3. with the previous sanction of Financial Commissioner, if the area exceeds five acres.

4. A lease of land, grant or license may apply in writing to the relative Deputy Commissioner of the District or District Administrator. Such application shall contain the following particulars;_

1. Name, NRC-no, residence and designation of applicant;
2. Quarter, road or locality in which the land applied for is situated;
3. The boundaries there of;
4. The approximate size of the house to be erected and the materials of which it is to be built;
5. The purpose for which the lease of sought whether building, residential or industrial;
6. A declaration that the land applied for has been demarcated;
7. two maps and areas of the land applied the four boundaries and land types or land tenure, one of the two maps needs to stamp(300 Kyat ) ,(Form -105)with two maps registered by Department of land Management and Statistics,
8. land record (Form-106)of the land applied(One excerpt actual copy from Registration Book(1-A)of Department of land management and statistics
1. two photos of building plans shall be built on the land of applied(front elevation and side elevation)
10. In applying new a grant, the notification which proved acquiring, a copied instrument with stamp.
11. If the plot is purchased, a copied instrument with stamp.
50. On the application form of grant, lease, industrial lease and license, the office Revenue stamp must be included.
1000. If the land applied is cultivation land, the permission to use the farmland by other means under section -30(a),(b)of the farmland law(2012) shall be included.
14. If lease of land is applied for renewal, original instrument/contract for the lease of land shall contain (with the application form).
15. If the lease of land is applied for reaming, not only the original instrument/contract for the lease of grant but also the official transfer instrument/contract, for the lease of land from the original applicant to the new applicant as a testimony shall be included(or purchase instrument/contract)

5. After enquiring/checking the application whether in which contain the above particulars contains or not by the District Administrator of General Administration Department. If the application do not need other factors, it must be registered in the proceeding books. If the Deputy Commissioner or the District Administrator, does not approve of the application, he may reject it any time and shall record his reason for so doing.

6. After that, the proceedings will be sent to the Township Administrator to check the concerning with the applied land.

7. To check the following factors concerning with the applied land, the Township Officer have to send the proceedings to the Township Department of Statistics and management land-

1. Area and boundaries land applied for
2. Verifying the fact that whether the land is apparently at the disposal of Government
3. (Verifying the fact that )whether the land applied for is allotted for Government purposes
4. Verifying the fact that whether the land applied for is the land occupied without title (in this class is included land not falling under the next preceding clause which is not held under document and in respect of which a land holder’s right has not been acquire The entry mode in respect of such land is “Squarter” and the date From which the squatting commenced should be entered
5. Whether the land applied for is the land held under license, grant and lease(the number and year of the lease, the period for which the lease was made and rules under which it was made).
6. Whether the land applied for have been extracted the map by others extracted the map by others except the applicant.
7. Whether there is buildings on the land applied for.
8. 75% of the full letting value of must/shall be expressed on the land applied for and similar private sites;
1. 6% of setting value or market value shall be expressed on the kind applied for and similar private sites(If it is industrial grant 12% of selling value or market value shall be expressed).
10. The rent shall be fixed or expressed for the land applied for

8. After fixing the rent, or provisionally living a rent where the sanction of some higher authority is necessary for the granting of the lease as the case may be the Deputy Commissioner/ District Administration or the Sub divisional Officer shall case public notice to be given of the fact of the application having been made. Such notice shall fix a date not less than fifteen days after the publication of such notice, on or before which any person may show cause to the Deputy Commissioner or the Sub divisional Officer or some other officer(not below the rank of a Myook) to the named in the notice, why the lease should not be mode, and shall state that, if no such cause is shown and the necessary sanction, if any, is granted will be made.

9. When there is an objection during fifteen days or the notice shall further invite any person other than the applicant who may wish to obtain the lease to send to the Deputy Commissioner or the Sub divisional officer on or before the fifteen day after the date of the notice applications in writing, whether they are willing to pay any, and if so what premium in order to obtain the lease on the terms notified. If any portion of the land, a lease for which has been applied for, is already occupied by any one whose name appears in the latest copy of the map or Register of Holdings or Assessment Roll or by anyone who is reported by the Revenue Surveyor or Circle Thugyi to be in actual possession of such land, a copy of the notice calling for objections shall be served on such person in the manner provided for the service of summonses on defendants in civil suits.

10. A lease to any one person or set of persons may be made by the Deputy Commissioner_ on his own authority, up to a limit of one acre;

11. A lease to any one person or set of persons may be made by the Deputy Commissioner_ with the previous sanction of the Commissioner of the division, if the area exceeds one acre but does not exceed five acres; and

12. A lease to any one person or set of persons may be made by the Deputy Commissioner_ with the previous sanction of the Ministry of Home Affairs through Director General of GAD(Financial Commissioner), if the area exceeds five acres.

13. After getting the permission of Ministry of Home Affairs, General Administration Department, the Collector(District Administrator)may make a lease or may grant lease in accordance with the UBLR Rule 51.B(c) and LBT&VL Rule-9(c).

Applying lease of land in Villages

14. The following persons can apply lease of land in villages according to the issuing lease of land project in villages_

1. Any citizen who is in the age of 18 years, and who is living in village tract areas.
2. Any person who have/bring NRC card
3. Any person who bring a household family list(Form 66/6)that includes his or her name
4. If the applicant moved from the other places with(Form-10), he must be living for twelve years continuously.

15. Supporting Documents to be include in applying lease of land in villages

1. Name, NRC-No, residence and designation of applicant;
2. Village, Quarter, road or locality in which the land applied for is situated;
3. The four boundaries thereof;
4. Types and sizes of buildings on the land applied

16. Supporting Documents to be included in the application of lease of land in villages

1. Applicant must bring a testimony land record list form(105/106)of (Township) Department of land and Managing Statistics
2. (4)photos of building
3. Applicant must bring a testimony or actual possession of the land applied
4. Applicant must bring a testimony of the administrator of his or her ward or village tract to be confirmed that the applicant resides in that ward/village tract.
5. Self-admission/ testimony of the applicant that the land applied has no disputes for the tenure of the land.

The functions and duties of the Department and Rules, Regulations in issuing lease of land in villages

17. The following facts shall be scrutinized and carried out by the Department/GAD when GAD/it is issuing lease of land in villages_

1. (The Collector or District Administrator)may/shall issue(grant or) lease for the land at the disposal of Government within village boundary notified by the Ministry of Home Affairs, and land at the disposal of government permitted to use the farmland by other means in accordance with the farmland law(2012)Section 3-(4)within the village tract areas.
2. (The District Administrator)shall/may not (grant or) lease to the land in a village for residential purposes to a person who is not either a resident of the village tract in which the village is situated to reside there in industrial or economical/commercial lease for the applicant who actually perform industrial or commercial purposes;
3. (The District Administrator)shall not (grant or) lease to any foreigner or any person who is recognized as foreigner according to the Myanmar Citizen law;
4. The Collector/District Administrator shall not (grant or)lease any land which is complaint or at any court for land dispute
5. The Collector shall not (grant or) lease any disputed land for possessions/land tenur
6. The Collector/District Administrator shall not (grant or) lease any land less than the area of (0.0275)acres(20feet & 860feet distance)
7. The Collector shall not (grant or ) lease any land that does not have four boundaries exactly;
8. The Collector shall not(grant or ) lease any land which has no exist or lane.
1. The Collector shall not (grant or ) lease any land without buildings erected
10. The Collector shall not (grant or ) lease any land situated at the opposite site to the lake, stream, river;
11. The Collector shall not grant or lease any land situated within railway, Main Road or Highway road areas;
50. The Collector shall not (grant or ) lease any land situated within the National Gird of Electricity;
1000. The Collector shall not (grant or ) lease any land allotted for Government purposes/restricted or objected by any Government Department according to the existing laws.